Verdere groei van het aantal ZZP’ers

Zomaar een berichtje van het CBS, in 2022 is het aantal Zelfstandigen Zonder Personeel (ZZP) gestegen tot 1,2 miljoen. De grootste groei van ZZP’ers doet zich voor in de sector Zorg en Welzijn. Nu zijn er allerlei redenen om zelfstandig te worden, bijvoorbeeld vrijheid van werken en flexibiliteit, maar financiële redenen spelen zeker ook een grote rol.

Voor een ZZP’er hoeft de werkgever (of beter opdrachtgever) geen sociale premies af te dragen en ook geen pensioen. Een ZZP’er is dus vaak goedkoper voor de opdrachtgever en/of de ZZP’er houdt meer over. Daarbij moet de ZZP’er zich dan wel realiseren dat hij bijvoorbeeld voor arbeidsongeschiktheid en pensioen zelf moet zorgen.

Al jaren wordt er in Den Haag gepraat over nieuwe en vooral strengere regels voor ZZP’ers. Doordat deze geen sociale premies en pensioenpremies betalen wordt de basis van deze collectieve regelingen uitgehold. Het lukt echter maar niet om een nieuwe regeling te ontwerpen.

Nu is het de vraag of nieuwe regels nodig zijn. Op grond van de huidige wetgeving ben je werknemer als je een overeenkomst aangaat om persoonlijk arbeid te verrichten, tegen vergoeding en onder het gezag van een ander. Je kunt je dan wel ZZP’er noemen, maar feitelijk ben je dit dan niet.

Mijn persoonlijke inschatting is dat een groot deel van degenen die zich ZZP’er noemen op grond van deze wetgeving geen ZZP’er zijn. De laatste jaren zijn ook wel successen geboekt tegen deze schijnzelfstandigen. Zo besliste de rechter bijvoorbeeld ten aanzien van post-, pakket en maaltijdbezorgers dat deze hun werkzaamheden niet als zelfstandige uitoefenen, maar gewoon werknemer zijn.

Deze procedures worden gevoerd door de Belastingdienst, vanwege de verplichte afdracht van sociale premies, maar ook door de ZZP’ers zelf, om bijvoorbeeld bij ziekte of ontslag toch een beroep te kunnen doen op de werknemersverzekeringen. Het probleem lijkt dan ook niet zozeer de regels, maar vooral de handhaving van de regels. De enorme hoeveelheid ZZP’ers maakt handhaving lastig, zo niet onmogelijk. De Belastingdienst bijvoorbeeld controleert jaarlijks minder dan 1% van de kleine ondernemers (waaronder de ZZP’ers). Andere regels zullen daar niets aan veranderen.